Εξωσωματική λιθοτριψία

Η πρώτη μέθοδος θεραπείας για την λιθίαςη και η λιγότερο επεμβατική, η οποία στηρίζεται στην χρήση υψηλής ενέργειας κρουστικών κυμάτων, τα οποία παράγονται εκτός του σώματος και τα οποία προκαλούν κατακερματισμό των λίθων σε μικρότερα τμήματα, τα οποία αποβάλλονται μόνα τους.

Πότε εφαρμόζεται η εξωσωματική λιθοτριψία?

Η ESWL εφαρμόζεται τόσο σε επείγουσες περιπτώσεις, όπου υπάρχουν συμπτώματα ( κολικός νεφρού, απόφραξη ) , όσο και σε περιπτώσεις ανεύρεσης λίθων σε τυχαίο έλεγχο. Στην τελευταία περίπτωση εφαρμόζεται προληπτικά, λόγω της μεγάλης πιθανότητας επιπλοκών από την ύπαρξη λιθίασης.

Η μέθοδος είναι ιδιαίτερα ενδεδειγμένη για τον κατακερματισμό των κατωτέρω τύπων λιθίασης:

• λίθων στην νεφρική πύελο ή τους νεφρικούς κάλυκες
• λίθων που λόγω του μεγέθους τους έχουν μικρή πιθανότητα να αποβληθούν αυτόματα και οι οποίοι βρίσκονται στους ουρητήρες

Πώς γίνεται ο κατακερματισμός των λίθων?

Αρχικά, ο Ουρολόγος εντοπίζει τη θέση του λίθου με τη χρήση ακτινοσκόπησης ή υπερήχων, προκειμένου να γίνει εστιασμός των κρουστικών κυμάτων στο σημείο του λίθου. Ο ασθενής είναι ξαπλωμένος σε κατάλληλο μηχάνημα και μετά την παραγωγή των κυμάτων, αυτά προκαλούν διάσπαση του λίθου στο σημείο εστίασης.

Ανάλογα με τη σκληρότητα και τη θέση του λίθου ρυθμίζεται η συχνότητα και η ενέργεια των κρουστικών κυμάτων, προκειμένου να έχουμε το επιθυμητό αποτέλεσμα, με τις λιγότερες επιπλοκές. Τα λιθιασικά συγκρίματα που δημιουργούνται αποβάλλονται με την ομαλή ροή των ούρων.

Σε μερικές περιπτώσεις, μπορεί ο ασθενής να παραπονεθεί γαι πόνο, ο οποίος αντιμετωπίζεται με τη χρήση αναλγητικών ή και κάποιου είδους αναισθησίας.

Ωστόσο, δεν είναι πάντα εφικτό να κατακερματιστεί ο λίθος σε μία συνεδρία ( λόγω της θέσης ή της σύστασης), οπότε μπορεί να επαναληφθεί η διαδικασία έως τρεις φορές. Σε περίπτωση αποτυχίας, επιλέγεται εναλλακτική μέθοδος θεραπείας ( ενδοσκοπική ουρητηρολιθοτριψία – διαδερμική νεφρολιθοτριψία).

Μπορεί να απαιτηθούν συμπληρωματικές ενέργειες?

Σπάνια είναι δυνατόν να απαιτηθούν επιπρόσθετες ενέργειες, προκειμένου να εξασφαλιστεί η απρόσκοπτη αποβολή των λιθιασικών τμημάτων:

• τοποθέτηση ουρητηρικού καθετήρα (stent), το οποίο εξασφαλίζει την ελεύθερη ροή των ούρων και λύνει τη στάση που οφείλεται στα λιθιασικά συγκρίματα, προωθεί ένα λίθο του ουρητήρα στην νεφρική πύελο αυξάνοντας την πιθανότητα κατακερματισμού του, μειώνει την πιθανότητα λιθιασικής αλυσίδας ( Steinstrasse).
• τοποθέτηση διαδερμικής νεφροστομίας. Ένας λεπτός σωλήνας τοποθετείται διαμέσου του δέρματος, εκτρέποντας τη ροή των ούρων σε περιπτώσεις στάσης, συνοδευόμενη από πυρετό. Η  κατάσταση αυτή δυνητικά  μπορεί να οδηγήσει σε σήψη – θάνατο
• ουρητηρολιθοτριψία, σε μεγάλα τμήματα κατακερματισμένων λίθων τα οποία δεν μπορούν να αποβληθούν

Οι επιπρόσθετες αυτές ενέργειες μπορεί να απαιτηθεί να γίνουν πριν ή μετά την διενέργεια της εξωσωματικής λιθοτριψίας. Ο θεράπων ιατρός είναι υπεύθυνος να αποφασίσει και γι αυτό το λόγο είναι απαραίτητο να έχει εκ των προτέρω την συγκατάθεσή σας.

Εναλλακτικές θεραπευτικές επιλογές

Λίθοι οι οποίοι δεν φαίνονται / εντοπίζονται στις απλές ακτινογραφίες, αποτελούνται κυρίως από ουρικό οξύ. Οι λίθοι αυτοί μπορούν να διαλυθούν με κατάλληλα φάρμακα, τα οποία τροποποιούν το Ph των ούρων ( αλκαλοποίηση των ούρων).

Σε όλες τις άλλες περιπτώσεις που αποτυγχάνει η εξωσωματική λιθοτριψία, επιλέγεται η κατάλληλη ενδοσκοπική μέθοδος. Σε περιπτώσεις λίθων που δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν ενδοσκοπικά, τότε η λαπαροσκοπική ή τέλος σε σπάνιες περιπτώσεις ακόμα και η ανοικτή επέμβαση προσφέρουν την τελική λύση.

Επιπλοκές

Αν και η εξωσωματική λιθοτριψία αποτελεί την πιο ελάχιστα επεμβατική μέθοδο με τις λιγότερες επιπλοκές, είναι δυνατό να εμφανιστούν ανεπιθύμητες ενέργειες, που σχετίζονται με την ενέργεια και την ένταση των κρουστικών κυμάτων.

• Ερύθημα δέρματος ,στο σημείο εισόσου της δέσμης των κρουστικών κυμάτων ( πετέχειες). Αιμάτωμα του δέρματος εμφανίζεται σπάνια. Συνήθως είναι παροδικό και υφίενται από μόνο του.
• Ελαφρές  βλάβες στους βλενογόννους των μεμβρανών, καθώς τα λιθιασικά συγκρίματα αποβάλλονται, προκαλώντας ελαφρά αιματουρία για μερικές ώρες. όπου η κατανάλωση ύδατος σε ποσότητα, λύνει το πρόβλημα
• Αιμάτωμα κάτω από την κάψα του νεφρού ( υποκάψιο αιμάτωμα). Σε σπάνιες περιπτώσεις μπορεί και να προκληθεί μεγαλύτερο αιμάτωμα από ενδοπαρεγχυματική κάκωση, ιδιαίτερα σε ασθενείς με διαταραχές πήξης ή σε αυτούς που παίρνουν αντιπηκτικά φάρμακα. Η θεραπεία είναι σηντηρητική με κλινιστατισμό, λήψη υγρών και αντιβιοτική κάλυψη, ενώ σε εξαιρετικά σπάνιες περιπτώσεις, που δεν ελέγχεται η αιμορραγία, μπορεί να απαιτηθεί και χειρουργική παρέμβαση ( εμβολισμός – νεφρεκτομή).
• κωλικός νεφρού από τα συγκρίματα, το μέγεθος των οποίων δεν επιτρέπει την ελεύθερη αποβολή τους
• απόφραξη στη ροή των ούρων
• πυρετός

Οδηγίες μετά την εξωσωματική λιθοτριψία

• Αποφυγή οδήγησης για 24-48 ώρες, διάρκεια λήψης αναλγητικών ή/και αντιβιοτικών φαρμάκων
• Άφθονη λήψη υγρών
• Σε περίπτωση εμμένοντος κωλικού, πυρετού ή αιματουρίας η οποία δεν υποχωρεί με τη λήψη υγρών, άμεση επικοινωνία με τον θεράποντα ιατρός σας

Η αποβολή των λίθων μπορεί να διρκέσει μέρες ή και εβδομάδες. Σε 15 μέρες η διενέργεια μιας απλής ακτινογραφίας και ενός υπερηχογραφήματος αποκαλύπτει το αποτέλεσμα της θεραπείας. Η περιοδική επανεξέταση εξασφαλίζει την αποτροπή επιπλοκών και την επιλογή, εφόσον απαιτηθεί, συμπληρωματικών θεραπευτικών μέτρων.