Κιρσοκήλη

Η κιρσοκήλη είναι μια ουρολογική πάθηση, που αφορά περίπου στο 17-18% του ανδρικού πληθυσμού. Η ύπαρξή της στις περισσότερες περιπτώσεις διαπιστώνεται σε νέους άνδρες λόγω των εξετάσεων στις οποίες υποβάλλονται για έλεγχο υπογονιμότητας. Η κιρσοκήλη οφείλεται σε ανεπάρκεια των βαλβίδων, που υπάρχουν μέσα στις φλέβες και κανονικά επιτρέπουν τη ροή του αίματος μόνο από την περιφέρεια προς το κέντρο, ενώ όταν ανεπαρκούν, το αίμα μπορεί να παλινδρομεί από τις μεγαλύτερες προς τις μικρότερες φλέβες, πράγμα που έχει ως συνέπεια την κιρσοειδή διεύρυνση. Άλλοι πιθανοί λόγοι εμφάνισης κιρσοκήλης είναι:

• η κάθετη εκβολή της αριστερής έσω σπερματικής φλέβας στην υψηλής πίεσης νεφρική φλέβα δίκην “Τ”, οπότε εξηγείται και η συχνότερη εμφάνιση στην αριστερή πλευρά.
• η έλλειψη βαλβίδων κοντά στο σημείο εκβολής της έσω σπερματικής φλέβας, η συμπίεση της φλέβας επί του μείζονος ψοΐτη μυός (φαινόμενο καρυοθραύστη).
• Πολύ σπάνια, μπορεί να οφείλεται σε πίεση των σπερματικών φλεβών από κάποιον όγκο του νεφρού. Για τον λόγο αυτό πάντα γίνεται έλεγχος της κοιλιακής χώρας με υπερηχογράφημα.

Οι επιπτώσεις της κιρσοκήλης στους άνδρες αφορούν κυρίως την σπερματογένεση καθώς ενοχοποιούνται για το 40% της ανδρικής στειρότητας. Εκτιμάται ότι η αυξημένη θερμοκρασία του όρχι λόγω της παραμονής στάσιμου αίματος ή η παλινδρόμηση τοξικών μεταβολιτών από τη νεφρική φλέβα, έχει επιπτώσεις στα σπερματοζωάρια. Κυρίως επηρεάζονται η κινητικότητα και η μορφολογία των σπερματοζωαρίων. Είναι πολύ σημαντικό ωστόσο να αναφέρουμε, ότι οι βλάβες στα σπερματικά σωληνάρια που προέρχονται από την πάθηση ανευρίσκονται αμφοτερόπλευρα και όχι μόνο στο σύστοιχο με την κιρσοκήλη όρχι, αν και στον τελευταίο είναι πιο έντονες. Αυτό βεβαίως δείχνει πως ενώ η κιρσοκήλη είναι συνήθως μια πάθηση ετερόπλευρη, η επίδρασή της είναι αμφοτερόπλευρη.

Συμπτώματα γενικά δεν υπάρχουν, ή είναι πολύ ελαφρά. Συνήθως ο άνδρας ανακαλύπτει την πάθηση στα πλαίσια διερεύνησης λόγω υπογονιμότητας. Τα συνηθέστερα συμπτώματα που εκδηλώνει μικρός αριθμός πασχόντων είναι αίσθημα βάρους στους όρχεις και ήπιος πόνος. Σε μεγάλες κιρσοκήλες ο άνδρας μπορεί να αισθάνεται πόνο ή τράβηγμα στον όρχι, ιδίως μετά τη σεξουαλική επαφή ή την έντονη σωματική δραστηριότητα. Σπανιότερα μπορεί να διακρίνει τις διογκωμένες φλέβες πάνω από τον όρχι ή και να τις ψηλαφήσει σαν “σακούλι με σκουλήκια”. Οι όρχεις μπορεί να έχουν μειωμένο μέγεθος λόγω ατροφίας.

Η φυσική εξέταση αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο στη διάγνωση της κιρσοκήλης. Επισκοπείται αρχικά το όσχεο για την εκτίμηση του μεγέθους των όρχεων και την ύπαρξη ορατών κιρσοειδώς διατεταμένων φλεβών. Στη συνέχεια ψηλαφούνται οι όρχεις για την εκτίμηση και πάλι του μεγέθους καθώς και της σύστασής τους, όπως και οι σπερματικοί τόνοι για τον έλεγχο ψηλαφητής κιρσοκήλης και της εκτίμησης του βαθμού αυτής. Η εξέταση γίνεται σε ύπτια και σε όρθια θέση, καθώς και με δοκιμασία Valsava. Η διάγνωστικη προσέγγιση συμπληρώνεται με ένα ειδικό υπερηχογράφημα οσχέου (Doppler οσχέου), όπου γίνονται ορατές οι φλέβες, μετράται η διάμετρός τους και φαίνεται η πλήρωσή τους με αίμα που λιμνάζει και παλινδρομεί, δημιουργώντας τη φλεβική συμφόρηση του όρχεως. Σε περίπτωση αμφίβολων αποτελεσμάτων, πραγματοποιείται εξέταση με έγχρωμο Doppler όπου μπορεί να διαγνωσθεί και η υποκλινική κιρσοκήλη.